Kiến thức chung về đậu dâu tằm

     Đậu dâu tằm (đậu răng ngựa – Vicia faba) có nguồn gốc từ Bắc Phi và Tây Nam Á, hiện được trồng khắp thế giới. Hiện nay, đậu tằm được trồng ở khoảng 47 nước. Tháng 7/2009 Trường Đại học Thành Tây nhập một số giống đậu tằm từ Trung Quốc lần đầu tiên  trồng thử ở Việt Nam. Ở các vùng cao trên 600m của các tỉnh miền núi phía Bắc đều có thể trồng đậu tằm quanh năm đặc biệt vào mùa mưa từ tháng 4 – 10 với thời tiết mát mẻ, đủ nước. Đậu tằm có thể làm thức ăn cho người, làm thuốc hoặc làm thức ăn chăn nuôi cá.

                                                 Phân biệt đậu dâu tằm và các loại đậu khác tại Việt Nam

Sự ảnh hưởng của đậu dâu tằm tới những người thiếu men G6PD

     Men G6PD (Enzyme G6PD) trong cơ thể giúp cung cấp một số lượng lớn các chất chống oxi hóa bảo vệ tế bào hồng cầu. Men này chỉ có thể được cơ thể tổng hợp mà không thể bổ sung từ các nguồn ngoài cơ thể. Đối với những người bị bệnh thiếu men G6PD khả năng bảo vệ hồng cầu khỏi các chất oxi hóa bị giảm đi rõ rệt. Người bị bệnh này cần tránh tiếp xúc với các tác nhân oxi hóa để không bị phá hủy hồng cầu gây thiếu máu tan huyết.

      Đậu dâu tằm là tác nhân oxi hóa mạnh. Khi ăn đậu dâu tằm, chất oxi hóa trong đậu phá vỡ tế bào hồng cầu ở người thiếu men G6PD gây tan huyết hay còn được gọi là “favism”. Chính vì thế những người bị bệnh thiếu men G6PD cần tránh xa đậu dâu tằm và một số các loại đậu khác có chứa chất oxi hóa. Thiếu máu tan huyết có thể xảy ra khi ăn phải đậu tươi, đậu khô hoặc hít phải phấn hoa của cây đậu dâu tằm. Sau khi ăn đậu tươi 1 – 2 ngày sẽ khởi phát các triệu chứng sớm của favism là cảm lạnh, sốt, chóng mặt, mệt mỏi, mất mát, yếu kém chán ăn, đau bụng. Tiếp theo vàng da, thiếu máu, hemoglobinuria, nước tiểu màu nước tương, khó chịu và mệt mỏi tăng, nôn mửa, tiêu chảy và đau bụng, sưng gan, chức năng gan bất thường, khoảng 50% bệnh nhân lách to, trường hợp nghiêm trọng có thể hôn mê, co giật và suy thận cấp, nếu cấp cứu không kịp thời sẽ chết sau khoảng 1 – 2 ngày. Vì vậy bệnh nhân có những triệu chứng này phải được gửi ngay đến bệnh viện để điều trị. Theo các nghiên cứu tại Sardinia, từ năm 1965 – 1979, các trường hợp tan huyết do ăn phải đậu tươi là 94.4%, các trường hợp ăn phải đậu khô bị tan huyết ít hơn. Trong một số nghiên cứu khác có chỉ ra trường hợp trẻ bị bệnh favism do mẹ sử dụng đậu hoặc hít phải phấn hoa (Tullio Meloni, 1983).

      Những người có nguy cơ cao nhất là ở Trung Đông và nguồn gốc Địa Trung Hải, ngoài ra những người ở Đông Nam Á và châu Phi cũng có thể bị ảnh hưởng nhưng nó hầu như chỉ ảnh hưởng tới đàn ông. Phụ nữ có thể mang bệnh nhưng không có phản ứng nguy hiểm với đậu dâu tằm. Một vài trường hợp ăn đậu dâu tằm nhiều lần từ khi còn rất nhỏ nhưng có phản ứng muộn và gây chết khi đã ngoài 40 tuổi.

      Với mong muốn hỗ trợ cộng đồng một cách hiệu quả trong phát hiện sớm bệnh thiếu men G6PD, chăm sóc sức khỏe những người bị bệnh Thiếu men G6PD, Trung tâm Sàng Lọc Sơ Sinh Bionet Việt Nam đã tạo ra nhóm facebook "Trung tâm hỗ trợ cộng đồng Bệnh thiếu men G6PD - Bionet Việt Nam" . Với hơn 10 năm kinh nghiệm triển khai xét nghiệm Sàng lọc sơ sinh bệnh Thiếu men G6PD, Bionet hy vọng sẽ mang lại nhiều giá trị về tri thức và nhân văn cho tất cả các thành viên tham gia nhóm thông qua các hoạt động: 

+ Cung cấp kho thông tin đầy đủ, chính thống, hữu ích qua nhiều dạng tài liệu trong nước và quốc tế

+ Giao lưu chia sẻ kinh nghiệm chăm sóc trẻ bị bệnh Thiếu men G6PD và cuộc sống khỏe mạnh thực tế của những người mắc bệnh thiếu men G6PD

+ Hỗ trợ giải đáp những vấn đề liên quan đến sàng lọc, chẩn đoán, chắm sóc trẻ bị bệnh thiếu men G6PD

+ Tổ chức những hoạt động trực tuyến nâng cao nhận thức cộng đồng về bệnh Thiếu men G6PD

+ Tổ chức các hoạt động thực tế hỗ trợ, chăm sóc sức khỏe cho những người bị bệnh thiếu men G6PD

Click vào đường link: https://www.facebook.com/groups/Bionet.G6PD để tham gia nhóm ngay nhé!

1.    Tài liệu tham khảo
1.    Tullio Meloni, Gavino Forteleoni, Angelo Dore, Stefano Cutillo. 1983. Favism and Hemolytic Anemia in Glucose-6-Phosphate Dehydrogenase-Deficient Subjects in North Sardinia.